Van energiebronnen en schoon drinkwater tot de kleding die we dragen en het eten op ons bord. Dit soort aspecten uit ons dagelijks leven hebben allemaal te maken met biodiversiteit. Deze term omvat de verscheidenheid aan planten, dieren, mensen, micro-organismen en schimmels op onze aarde en de diverse ecosystemen waarin deze soorten voorkomen. Denk aan natuurlijke ecosystemen zoals bossen, moerassen en oceanen of aan stedelijke omgevingen, zoals stadsparken en tuinen. De biodiversiteit neemt in veel ecosystemen sterk af. Dat is zorgelijk, want biodiversiteit is van cruciaal belang voor het welzijn van de aarde en het leven dat we nu kennen. In dit artikel lees je meer over de waarde van biodiverse ecosystemen, met name als het gaat om ons voedselsysteem. Ook deel ik enkele mooie organisaties uit de regio Nijmegen die zich met dit thema bezighouden.
Biodiversiteit in je tuin
Een tuin met diverse planten, struiken en bomen trekt verschillende dieren aan. Denk aan nuttige insecten, zoals bijen, hommels en vlinders die bloemen bestuiven, wespen die luizen en rupsen eten en oorwormen die zich voeden met insecteneitjes. Bijen en andere insecten zijn ook essentieel voor het bestuiven van je groenteplanten. Van de tomaten op je balkon tot de courgettes in je (moes)tuin. Dave Goulson, hoogleraar biologie aan de Universiteit van Sussex, schreef het prachtige boek The Garden Jungle: or Gardening to Save the Planet. Volgens Goulson is onze tuin dé plek waar we ons contact met de natuur kunnen herstellen. In zijn boek neemt hij jou als lezer mee in de wonderlijke wereld van insecten en het belang van biodiversiteit. Ook vertelt hij hoe je in je eigen tuin de natuur weer een kans geeft.
Zelf begon ik begin oktober met de online cursus Tuinarchitectuur van NHA. Omdat ik graag meer leer over grond- en plantensoorten en de biodiversiteit in mijn eigen tuin wil vergroten. Want hoewel er regelmatig koolwitjes rondvliegen en bijen geregeld een bezoek brengen aan de bloemen van de hedera (klimop), is er altijd ruimte voor meer insecten-, planten- en bloemensoorten.
Biodiversiteit is de verscheidenheid aan leven. Van alle soorten planten, dieren en micro-organismen tot de genetische variaties binnen deze levende wezens en zelfs de diverse ecosystemen waarin ze voorkomen.
Een sterk voedselsysteem
Biodiverse ecosystemen zijn veerkrachtiger dan omgevingen met een lage biodiversiteit. De diversiteit aan gewassen, insecten en andere dieren zorgt er onder meer voor dat het ecosysteem beter bestand is tegen plantenziektes, plagen en klimaatverandering. Ook trekken verschillende gewassen allerlei insecten aan die zorgen voor een natuurlijke bestuiving van planten en bloemen of een vruchtbare bodem. Daarnaast vind je in een soortenrijk ecosysteem vaak dieren die ziekten en onkruiden bestrijden of voorkomen. Denk aan sluipwespen, aaltjes en roofkevers, zoals het bekende lieveheersbeestje.
Je kunt je voorstellen dat het verdwijnen of zelfs uitsterven van deze insecten en andere belangrijke diersoorten grote gevolgen heeft voor de voedselvoorziening. Factoren die dit veroorzaken zijn onder andere chemische vervuiling, klimaatverandering, intensieve landbouwmethoden en de opkomst van invasieve soorten. Dit zijn planten, dieren of andere organismen die niet van nature voorkomen in Nederland. Dit soort factoren zorgen ook voor uitputting van de bodem. Terwijl een vruchtbare, gezonde bodem essentieel is voor een voedselproductie en een sterk voedselsysteem. Organisaties als Wageningen University & Research (WUR) doen wereldwijd onderzoek naar thema’s als biodiversiteit en voedsel. Op de website van WUR lees je meer over de rol van biodiversiteit en landbouw in voedselsystemen.
Organisaties die biodiversiteit vergroten
Nederland kent tal van initiatieven en organisaties die het belang van biodiverse ecosystemen onderstrepen, biodiversiteit vergroten en zich richten op het verbinden van mensen met de natuur. Omdat ik zelf in Nijmegen woon, vind je hieronder twee mooie organisaties uit deze regio.
Kiemkracht64
Kiemkracht64 in Malden is pionier in natuurinclusieve stadslandbouw in Nederland. Het is haar missie om de relatie tussen mens en natuur te herstellen. Het land van Kiemkracht64 bestaat uit verschillende onderdelen die samen een ecologisch geheel vormen. De organisatie werkt aan een zo groot mogelijke biodiversiteit voor een veerkrachtig ecosysteem.
Gelukkige Groentes
Gelukkige Groentes wil samen met een gemeenschap een bijdrage leveren aan een duurzaam voedselsysteem. Inmiddels heeft de organisatie twee pluktuinen waar de initiatiefnemers op ecologische wijze groenten telen. Door deze manier van lokale voedselproductie draagt Gelukkige Groentes bij aan CO2-reductie, herstel van biodiversiteit en het verminderen van voedselverspilling en plastic afval.
